Boğaziçi Üniversitesi üzerinden yaşanan gerilim, İlker Başbuğ, Can Ataklı ve Fikri Sağlar’ın sebep olduğu başörtüsü ve darbe tartışmalarının neden olduğu tepki ikliminde reform çalışmalarından söz etmenin güçlüğünün farkındayım. Kış ortasında bahardan söz etmek gibi bir şey. Biden’ın ABD Başkanı seçilmesiyle birlikte yeni bir dünya kuruluyor. ABD-AB ittifakı yeniden sağlanıyor. ABD başkanlarının seçimi dünya başkanı seçimi gibidir. Baba Bush’un, Bill Clinton’ın, oğul Bush’un, Obama’nın, Trump’ın başkanlığının ülkemizle ilişkilere ve bölgemize etkileri farklı farklı oldu. Darbeler tarihimiz incelendiğinde 12 Eylül darbesini destekleyen Carter’ı, 15 Temmuz’un arkasındaki Obama’nın adamlarının siluetini görürüz. Biden, Türkiye’yi en yakından tanıyan ABD Başkanı. Ancak Türkiye’ye yönelik olumlu bir düşüncesinin olmadığı da bir gerçek. Peki biz Biden’la 4 yılı nasıl geçireceğiz. Buna hazırlanmalıyız. Ankara’da yeni döneme göre kendini yapılandırıyor. REFORMLAR YEni sürecin kutup yıldızının reformlar olması gerekiyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir süredir ısrarla 2021 yılının reformlar yılı olacağını söylüyor. Ama ülke öyle bir kutuplaşma içinde ki göz gözü görmüyor. Kutuplaşma iklimi her şeyi esir alsa da reformlarla ilgili mutfak çalışması tamamlandı. Uzak olmayan bir süreçte reform iklimine gireceğiz. Bu süreçte birbirine karıştırılmaması gereken iki çalışma söz konusu. Biri Adalet Bakanlığı’nın kapsamlı reform hazırlığı, ikincisi ise AK Parti ve MHP’nin şimdilik ayrı ayrı çalıştığı ama daha sonra ortak bir çalışmaya dönüştürülecek olan seçim yasasıyla ilgili hazırlıklar. ADALET BAKANLIĞI’NIN REFORM HAZIRLIĞI “Reform ikilisi” gibi çalışan Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan ile Adalet Bakanı, sektör temsilcileri ve Meclis’te ilgili komisyonlarla toplantılar yapmışlardı. İyi bir hazırlık süreci yaşandı. BAKAN GÜL: ‘İYİ BİR MUTFAK ÇALIŞMASI YAPTIK’ Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, kısa bir süre önceki görüşmemizde “2021 yılı reform yıl olsun istiyoruz. Taraflarla bir araya geldik, iyi bir mutfak çalışması yaptık. Hemen hemen değinmediğimiz hiçbir konu kalmadı. Yürüyen bir süreç. Sayın Cumhurbaşkanımıza sunduktan ve gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra, kademe kademe uygulamaya sokacağız” demişti. Adalet Bakanı Gül, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a kapsamlı bir sunum yapacak. Kabinede ve AK Parti yetkili kurullarında yapılan değerlendirmelerden sonra reform paketleri ayrı ayrı Meclis’in gündemine getirilecek. SEÇİM SİSTEMİYLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR Seçim sistemiyle ilgili çalışmaların ise biraz zaman alacağı anlaşılıyor. AK Parti ve MHP ayrı ayrı çalışmalarını tamamladı. Hukukçu milletvekillerinin önerileri doğrultusunda bir taslak hazırlandı. Ancak hemen bugün harekete geçilecek gibi bir hava hissetmedim. Peki genel hatları itibarıyla ne düşünülüyor? Öncelikle önerilerin alternatifli olarak hazırlandığını belirtmeliyim. Başkanlık sistemi siyaseti yeniden şekillendirdi. Sistemi kökten etkileyen en önemli düzenleme ise yüzde 50 artı 1 getirilmesi ve ittifak sistemi oldu. SEÇİM BARAJI NE OLACAK? Seçim öncesinde ittifak sisteminin getirilmesi yüzde 10 barajının anlamsız hale gelmesine yol açtı. AK Parti’nin çalışmasında seçim barajının yüzde 5 ya da 7’ye çekilmesinin üzerinde durulurken, şansı azalmakla birlikte yüzde 10 barajının korunması da seçenekler arasında yer alıyor. YÜZDE 1’LİK PARTİLER NE OLACA? İttifak sistemi, yeni partilerin kurulmasını teşvik etti. Ali Babacan, Ahmet Davutoğlu, Fatih Erbakan ve Mustafa Sarıgül partilerini kurup yola çıktı. Muharrem İnce ise gün sayıyor. Gözler muhafazakâr Kürtlerin kuracağı söylenen yeni parti ile İYİ Parti’yle yargıda mücadelede eden Ümit Özdağ’a çevrilmiş durumda. İttifak sistemi, yüzde 1 civarında dolaşan partiler için “hayat suyu” oldu. Yüzde 10 barajı nedeniyle seçim şansı olmayan küçük partiler, ittifak sistemiyle Meclis’te temsil edilme imkânına kavuştular. Bu tek taraflı olarak küçük partilere yaramadı. 24 Haziran 2018 seçimleriyle ilgili simülasyonda, küçük partilerle ittifak CHP’ye artı 32 milletvekilliği kazandırdı. İTTİFAKA AYRI BARAJ Seçim barajıyla ilgili üzerinde durulan noktalardan birini de ittifakta yer alan partilerle ilgili seçim barajı oluşturuyor. Seçimlere ittifak halinde giren partiler için seçim barajının yüzde 10’da kalması ya da 12 olması, kendi başına giren partiler için yüzde 7 ve 5 seçeneklerinin K?getirilmesi üzerinde duruluyor. YÜZDE 1 ÖNERİSİ Yüzde 1 gibi küçük oranlarda oy alan partileri ittifaka mecbur bırakmayacak bir formül üzerinde duruluyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve MHP Lideri Bahçeli ile de paylaşılan öneriye göre ittifaka girmeyen partiler yüzde 1 ve üzerinde aldıkları oy oranına göre Meclis’te temsil imkânına kavuşacak. Geçmişte Türkiye milletvekilliği getirilmiş ancak bu Anayasa Mahkemesi tarafından reddedilmişti. O nedenle Türkiye milletvekilliği engeline takılmayan bir model üzerinde duruluyor. Bir uyarıda bulunayım. Yüzde 1’lik partilerle ilgili öneri AK Parti ve MHP’nin yaptığı çalışmada yer almıyor. Onun zemini farklı. DARALTILMIŞ BÖLGE Etnik ya da bölgesel partilere imkân sağlayacağı gerekçesiyle dar bölge seçim sistemi tercih edilmiyor. Ancak daraltılmış bölge seçim sistemi üzerindeki çalışmalar ise sürüyor. Çok sayıda milletvekili çıkardığı için İstanbul 3, Ankara ve İzmir ise 2 seçim bölgesine bölünürken, büyükşehirlerin nüfuslarının artması nedeniyle İstanbul, Ankara ve İzmir başta olmak üzere nüfusu büyük illerde seçim çevresinin sayısının arttırılması üzerinde duruluyor. Nispi temsilin devam etmesi de güçlü seçenekler arasında yer alıyor. KUTUPLAŞMA Reformlarla ilgili çalışmaları paylaştım ama keşke bir çalışmayı da siyaset tarzımız üzerinde yapsak. Ülkemizde öyle bir kutuplaşma var ki her şeyi yıkıp geçiyor.